Ζαφείρης Κουκουσέλης: “Η επαφή με το κοινό και η δυνατότητα ν’ αφουγκραστείς τις αντιδράσεις του είναι κάτι το μοναδικό που δε μπορεί να αντικατασταθεί εύκολα”
“Μια βροχή χαλάζι” είναι ο τίτλος του νέου άλμπουμ του Ζαφείρη Κουκουσέλη, που κυκλοφορεί απ’ τον Μετρονόμο. Μια εξαιρετική και ιδιαίτερα προσεγμένη δουλειά, που περιλαμβάνει εννιά τραγούδια και μια ορχηστρική σύνθεση.
Το ομότιτλο τραγούδι “Μια βροχή χαλάζι” προκαλεί ιδιαίτερη συγκίνηση, όχι μόνο για το ευαίσθητο θέμα, που θίγει – αυτό της μετανάστευσης και της προσφυγιάς – αλλά κι επειδή πρόκειται για το τελευταίο τραγούδι, που ηχογράφησε ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας.
Με αφορμή την κυκλοφορία του δίσκου, ο δημιουργός Ζαφείρης Κουκουσέλης μίλησε στο Soundcheck Vlog.
Ζαφείρης Κουκουσέλης
Συνέντευξη στην Αντιγόνη Καριπίδου
Επιστροφή στη δισκογραφία, μετά από αρκετά χρόνια, με τον δίσκο “Μια βροχή χαλάζι”, που κυκλοφορεί απ’ τον Μετρονόμο. Μιλήστε μας γι αυτή τη δουλειά και για το ποιες ήταν οι συνθήκες εκείνες που σας έφεραν και πάλι στη δισκογραφία.
Στην περίοδο της πρώτης καραντίνας είχα το χρόνο ανατρέχοντας στο αρχείο μου να ακούσω, να επιλέξω και να ανασυντάξω παλιό υλικό. Με την προσθήκη κάποιων καινούργιων τραγουδιών, κατέληξα ότι αποτελούσαν μια ενότητα που άξιζε να αποτυπωθεί δισκογραφικά.
Το ομότιτλο τραγούδι του δίσκου “Μια βροχή χαλάζι” είναι μια πολύ δυνατή και συγκινητική στιγμή, μια που πρόκειται για το τελευταίο τραγούδι που ηχογράφησε ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Σε μια από τις συναντήσεις με τη Λίνα Δημοπούλου, αφού μου έδωσε το στίχο “Μια βροχή χαλάζι”, ανέφερε ότι φανταζόταν τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα – με τον οποίο είχε συνεργαστεί αρκετές φορές στο παρελθόν – ως τον καταλληλότερο ερμηνευτικά για το τραγούδι αυτό. Ήταν λοιπόν η διαίσθηση της Λίνας που οδήγησε σε αυτή τη συνεργασία.
Με τον Λαυρέντη γνωριζόμασταν από παλιά και τον αναζήτησα στην Αθήνα όταν ολοκλήρωσα τη μελοποίηση του τραγουδιού. Ο Λαυρέντης την περίοδο εκείνη ήταν πολυάσχολος με περιοδείες και συναυλίες και μας πήρε αρκετό χρόνο μέχρι την τελική ηχογράφηση. Από την πρώτη στιγμή που βρεθήκαμε διάβασε τον στίχο, άκουσε τη μουσική, του άρεσε και μου είπε απλά «θα το πω». Το σημαντικό για μένα είναι ότι ακολούθησε ακριβώς την πρωτότυπη μελωδική γραμμή χωρίς να αλλάξει κάτι και το απέδωσε με το δικό του μοναδικό τρόπο.
Και το ίδιο το τραγούδι, ωστόσο, θίγει ένα πολύ ευαίσθητο θέμα, αυτό της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.
Πράγματι οι στίχοι της Λίνας αναφέρονται στο μεταναστευτικό πρόβλημα και στις χιλιάδες των ανθρώπων που κυνηγημένοι και διωγμένοι από τις πατρίδες τους εγκλωβίστηκαν εδώ, στην προσπάθειά τους για αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος σε κάποια πλούσια Ευρωπαϊκή χώρα. Οι άνθρωποι αυτοί που με «σάπιες βάρκες» διασχίζουν το Αιγαίο πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος, ακολουθώντας την ελπίδα που αποδεικνύεται δυστυχώς «μαύρο χιόνι».
Προσπαθεί να μας αφυπνίσει, να μας προβληματίσει, να μας κινητοποιήσει, «Ποιον θεό ντροπιάζει τούτη η σφαγή».
Με παρουσία 35 χρόνων στα μουσικά μας πράγματα, βιώσατε όλες τις αλλαγές που προέκυψαν μέσα σ’ αυτά τα χρόνια στον χώρο. Πώς αντιμετωπίζετε τα νέα δεδομένα; Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να προσαρμοστεί κάποιος στις νέες συνθήκες, σ’ έναν χώρο που ήταν τελείως διαφορετικός στο ξεκίνημά του;
Πραγματικά οι συνθήκες στον χώρο της μουσικής στη διάρκεια αυτών των ετών έχουν μεταβληθεί αρκετά και σε κάποιες περιπτώσεις ολοκληρωτικά. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην ριζική αλλαγή στον χώρο της δισκογραφίας, στη διαδικασία υλοποίησης και διάθεσης μιας μουσικής παραγωγής, στην οργάνωση μιας συναυλίας αλλά και στις συνήθειες του κοινού και στον τρόπο επικοινωνίας με τον καλλιτέχνη. Οι μουσικές σκηνές, οι αίθουσες συναυλιών, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις περιορίζονται σημαντικά και η πρόσβαση σε αυτές γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Το διαδίκτυο καταλήγει να είναι ο μοναδικός προσβάσιμος χώρος, που παρά τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ως μέσο, στερεί την αμεσότητα της επικοινωνίας και τη διαδραστική σχέση καλλιτέχνη – θεατή.
Παρά την πληθώρα των αλλαγών που διαπιστώνουμε, η προσαρμογή στις νέες συνθήκες αποτελεί και προϋπόθεση επιβίωσης. Η ανάγκη έκφρασης και δημιουργίας παραμένει. Και για τον λόγο αυτό αναζητώ συνεχώς τρόπους και διεξόδους που ν’ ανταποκρίνονται στη νέα καθημερινότητα. Περνώ αρκετές ώρες στο σπίτι ακούγοντας μουσική ή στον υπολογιστή γράφοντας και ενορχηστρώνοντας. Οι ώρες με φυσική παρουσία στο στούντιο περιορίζονται συνεχώς, κατά συνέπεια η προετοιμασία πρέπει να είναι πολύ πιο αποτελεσματική. Γενικά αναζητώ βιώσιμους τρόπους, που θα μου επιτρέψουν να υλοποιήσω στόχους και μουσικές επιθυμίες, εξοικονομώντας πόρους απ’ όπου αυτό είναι εφικτό.
Σ’ αυτή τη μακρόχρονη πορεία έχετε να επιδείξετε σημαντικές στιγμές και συνεργασίες. Ποιες ξεχωρίζετε; Υπήρξαν κάποιες καθοριστικές για να γίνετε αυτό που είστε; Σαν μουσικός, εννοώ…
Είχα την τύχη να έχω πολλούς και καλούς δασκάλους στη μουσική, που με βοήθησαν να καταλάβω ότι όλα κερδίζονται με σκληρή δουλειά, επιμονή και υπομονή. Ξεκίνησα να εμφανίζομαι ως μουσικός σε μουσικές σκηνές, θεατρικές παραστάσεις καθώς και συναυλίες συμφωνικής μουσικής. Σημαντικές στιγμές το Δίπλωμα Σύνθεσης και η ένταξή μου στην Ένωση Ελλήνων Μουσουργών. Η παρουσίαση συμφωνικών μου έργων από την Συμφωνική Ορχήστρα Βόλου και την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, η συνεργασία μου με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου στην θεατρική παράσταση «Όπου και να ταξιδέψω», η σύμπραξη με την Συμφωνική Ορχήστρα Βόλου ως μουσικός (πιάνο-ακορντεόν) στα έργα «Άξιον Εστί», «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», «Αφιέρωμα στον Νίνο Ρώτα». Επίσης οι συνεργασίες μου με την Ορχήστρα Εστουδιαντίνα και τη μουσικοχορευτική ομάδα της Λέρου «Άρτεμις». Σημαντικές για μένα είναι και οι παρουσίες μου στην Ελληνική Δισκογραφία ως συνθέτης, ενορχηστρωτής και μουσικός: «Μέσα σου να χαθώ», παραγωγή Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, «Μια βροχή χαλάζι» παραγωγή Μετρονόμος, ως μουσικός «Ίμβρος – Τένεδος της μνήμης και της λήθης» παραγωγή Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών, «Οι φωνές σ’ αυτή την πόλη» παραγωγή Γιώργου Νταλάρα, ως ενορχηστρωτής και μουσικός «Χαίροις Ένδοξε Λάζαρε» παραγωγή Γιώργος Θεοφάνους.
Κάθε δημιουργός περιμένει τη στιγμή που θα παρουσιάσει διά ζώσης τα τραγούδια του στο κοινό. Κάτι που στις μέρες μας φαίνεται ακατόρθωτο εξαιτίας της πανδημίας. Υπάρχουν κάποια σχέδια για εμφανίσεις όταν – επιτέλους – αλλάξουν τα πράγματα;
Η επαφή με το κοινό και η δυνατότητα ν’ αφουγκραστείς τις αντιδράσεις του είναι κάτι το μοναδικό που δε μπορεί να αντικατασταθεί εύκολα. Δυστυχώς η πανδημία τα δύο τελευταία χρόνια έχει μεταβάλει την καθημερινότητά μας κι έχει καταστήσει απαγορευτική αυτή την δυνατότητα επικοινωνίας. Τα σχέδια λοιπόν για ζωντανές εμφανίσεις μετατίθενται για την περίοδο μετά την επιστροφή στην κανονικότητα καθώς οποιοσδήποτε προγραμματισμός αυτή την στιγμή φαντάζει ουτοπικός.
Τι έρχεται μετά το «Μια βροχή χαλάζι»; Δουλεύετε πάνω σε άλλα τραγούδια;
Ο δίσκος «Μια βροχή χαλάζι» εκτός από το ομώνυμο τραγούδι περιλαμβάνει και τα εξής: «Συντονίσου», «Παγκοσμιοποίηση», «Αναμμένη Μηχανή», «Θα Τραγουδώ», «Έρωτας», «Συνείδηση», «Δική μου γη», «Χαβάς του Μπιλάλη», «Ορχηστρικό».
Αποτελείται από εννιά τραγούδια και ένα ορχηστρικό, κυκλοφορεί στα ψηφιακά καταστήματα και τις streaming υπηρεσίες από την εταιρεία Μετρονόμος. Συμμετέχουν οι στιχουργοί Λίνα Δημοπούλου, Κώστας Μπαλαχούτης, Φίλιππος Γράψας, Νίκος Παρθένης. Επίσης, περιλαμβάνεται το ποίημα «Παγκοσμιοποίηση» από την ποιητική συλλογή «Μέμφομαι τον αιώνα μου» της διακεκριμένης Ελληνίδας Ελένης Γλύκατζη Αρβελέρ και μια διασκευή σ’ ένα παραδοσιακό τραγούδι τις Λέρου. Τα τραγούδια ερμηνεύουν οι: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Απόστολος Μόσιος, Θανάσης Ματζίλης, Κώστας Ζεμπίλας και Αντώνης Νταλαρής.
Με την ευκαιρία, που μου δίνετε, θα ήθελα ν’ απευθύνω ένα τεράστιο ευχαριστώ και στους φίλους μουσικούς για τη συμμετοχή και την προσφορά τους στην διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. Τύμπανα έχουν παίξει: Άγγελος Τσιριγωτάκης, Δημήτρης Γκαβαρδίνας, Βαγγέλης Κατσούρας, Μπάσο: Βαγγέλης Χάνος, Χρήστος Θωμαϊδης, Απόστολος Μόσιος, Ηλεκτρική κιθάρα: Δημήτρης Νάσιος, Νέι: Αχιλλέας Τίγκας, Κανονάκι: Ζήσης Γεωργαλιός, Ακουστική κιθάρα: Απόστολος Μόσιος, Κλαρίνο: Σταύρος Κουσκουρίδας, Λαούτο: Ανδρέας Κατσιγιάννης, Μπουζούκι, Μαντολίνο: Κώστας Γεδίκης, Βιολί: Χρήστος Δασκαλόπουλος, Γιώργος Σκίμπας, Βιολοντσέλλο: Δέσποινα Λουκίδου, Πιάνο, πλήκτρα, ακορντεόν και ενορχηστρώσεις Ζαφείρης Κουκουσέλης.
